Πολλά πολλά χρόνια πριν, σε δυο όμορφα νησιά, μυρωδιές και γεύσεις γέμιζαν τον αέρα. Παιδιά τριγύριζαν στις γειτονιές των χωριών κρατώντας στα χέρια τους ό,τι πιο πολύτιμο υπήρχε. Κάποιες φορές, ένα κομμάτι προζυμένιο ψωμί πασπαλισμένο με φρέσκο ελαιόλαδο και λίγη ζάχαρη, άλλες φορές πάλι με ένα κομμάτι γλυκό που έτρεχαν τα σάλια σε όλους όσοι δεν είχαν ευκαιρία να κρατούν το ίδιο κομμάτι. Μια μικρή μπουκιά και στα παιδικά τους μάτια, φάνταζε ολόκληρος ο κόσμος. Κλείνανε τα μάτια για να ζήσουν τη στιγμή και να μη χάσουν την απόλαυση!
Στα σπίτια, μυρωδιές έβγαιναν από κατσαρόλες που έψηναν φαγητά γεμάτα με μπαχαρικά κι από φούρνους με ψητά, που τρυπούσαν τη μύτη. Τα αρώματα από τις κατσαρόλες συναγωνίζονταν μεταξύ τους, οι νοικοκυρές συναγωνίζονταν η μια την άλλη, πολλές φορές με ζήλια εάν η μια ετοίμαζε καλύτερο φαγητό από την άλλη.
- Ήντα ψησες Κατίνα και μοσχομύρισε ούλλη η γειτονιά; Φώναζε το Καλλιώ απ’ την απέναντι αυλή, στην Κρήτη.
- Ντολμαδάκια μπρε, με αθούς και αμπελόφυλλα, απαντούσε το Κατινιώ, γεμάτη χαρά που έκανε τη γειτόνισσά της να ζηλέψει και να τη θαυμάσει έστω και λίγο.
Λίγο πιο μακριά, στο νησί της Κύπρου, ακουγόταν το ίδιο.
- Τι έψησες Αντρούλλα σήμερα; Φώναζε από την απέναντι αυλή η Χρυστάλλα.
- Μια κατσαρόλα γέμισα με κουπέπια. Τρελαίνονται τα παιδιά και ο Πάμπος μου, απαντούσε κρυφογελώντας η Αντρούλλα που έκανε τη Χρυστάλλα να ζηλέψει έστω και λίγο.
Και στα δυο νησιά, κοινά φαγητά, κοινή η αγωνία να πετύχει το φαγητό, κοινές μυρωδιές, κοινή και η νοστιμιά των φαγητών. Μόνο το όνομα άλλαζε. Και δεν ήταν μόνο τα φαγητά της κατσαρόλας. Ήταν και οι μυρωδιές του φούρνου. Μυρωδιές από ψητά κρέατα, πλουμιστά ψωμιά και μελωμένα γλυκά απλώνονταν σ’ όλη τη γειτονιά. Κι αν φυσούσε λίγο αεράκι, οι μυρωδιές του ενός νησιού ανακατεύονταν με του άλλου.
Καραόλοι ή Χοχλιοί, Χαλλούμι ή Αθότυρος, Κουπέπια ή Ντολμαδάκια, Αφέλια ή Καπρικό, Ραβιόλες ή Σκιουφιχτές μακαρούνες, Κουμανταρία ή Κοτσιφάλι, Ζιβανία ή Ρακή;
Κοινά φαγητά, διαφορετικό όνομα. Κοινές γεύσεις, κοινές μνήμες!
Ένα καλό φαγητό είναι σαν μια ξομπλιαστή μαντινάδα, έλεγαν οι Κρητικές γιαγιάδες μας. Ένα καλό φαγητό θυμίζει ένα πλουμιστό τσαττιστό, έλεγαν οι Κύπριες γιαγιάδες μας.
Πώς μιλάει κανείς για τη μνήμη μέσα από τη γεύση; Πώς με τη μνήμη μπορούμε να αναπλάσουμε τη γεύση; Η λέξη «μνήμη» σήμερα -ιδιαίτερα στην Κύπρο-, είναι τόσο επίκαιρη και ακούγεται παντού. Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται από την τουρκική εισβολή, πενήντα χρόνια από εκείνη τη μέρα που οι κατεχόμενες περιοχές χάσανε τις μυρωδιές τους: Αμμόχωστος, Καραβάς, Κερύνεια, Κυθρέα, Λευκόνοικο, Λάπηθος, Μόρφου και τόσοι άλλοι τόποι αγαπημένοι! Περιοχές γεμάτες μνήμη, περιοχές που δε θέλουμε να χάσουμε ή να ξεχάσουμε τις μυρωδιές τους.
Πέντε σχολεία, για άλλη μία φορά, συμπράττουν. Ψάχνουν στα συρτάρια των γιαγιάδων, αναζητούν παλιά τετράδια, κυνηγούν παλιές και ξεχασμένες συνταγές και γεύσεις. Τις καταγράφουν για να δημιουργήσουν την ιστοσελίδα «Κυπρίων Γεύσεις». Μια σελίδα με επίκεντρο τους μαθητές/-τριες του σήμερα που αναζητούν το χτες. Δύο νησιά που τα ενώνει η μεγάλη θάλασσα της Μεσογείου.
Το ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ.-Λ Ηρακλείου, το Λύκειο Αγίου Ιωάννη Λεμεσού, το Δημοτικό Σχολείο Ξυλοφάγου Α’, το Ε.Ε.Ε.ΕΚ. Αγίου Νικολάου και το Ειδικό Γυμνάσιο Ηρακλείου, σας προσκαλούν να πάρετε μαζί σας μερικούς φίλους και να έρθετε κοντά μας γιατί:
Θα στρώσουμε τραπέζι απ’ την Κύπρο ως την Κρήτη.
Με γεύσεις παλιές, γεμάτες απ’ την αλμύρα
της μεγάλης θάλασσας που μας ενώνει.
Γεύσεις γεμάτες Μνήμη,
Γεμάτες Ελπίδες!
Οι συντονιστές Εκπαιδευτικοί
Κυπρίων Γεύσεις 